Trudno dociec, czy najstarsze wozy poruszane siłą mięśni zwierzęcych bądź ludzkich miały jakieś zawieszenie. Większość z nich nie dotrwała do naszych czasów. Z pradziejów pozostał tylko rysunek czterokołowego wozu znaleziony na stanowisku archeologicznym pomiędzy Kielcami a Krakowem. Wizerunek tego wozu stanowi eksponat Muzeum Archeologicznego w Krakowie.

Ludzkość używała w tym czasie sprężyn, ale raczej do zdobywania pożywienia niż zapewnienia sobie komfortu podczas jazdy wozem. Pierwszą znaną sprężyną był bowiem łuk używany do polowań.

Początkowo sprężystość wykorzystywana była głównie do celów wojskowych. Rzymianie do miotania pocisków wykorzystywali sprężystość odgiętych desek. Leonardo da Vinci, proponując ok. 1485 r. kuszę gigant montowaną na machinach oblężniczych, wykorzystał do budowy tego łuku płaskowniki stalowe. Jest to bodaj pierwszy w historii przykład resoru piórowego mającego zastosowanie militarne, aczkolwiek nieużywanego do tłumienia drgań nadwozia samochodu na nierównościach drogi. Minął mniej więcej wiek z okładem, kiedy resor piórowy pojawił się w 1616 r. na kartach książki o maszynach autorstwa Fausto Veranzio. Był to resor w pojeździe, aczkolwiek była to tylko konna kareta.

Odpowiednikiem resoru stały się sprężyny śrubowe. Znano je już u schyłku XVIII wieku. Początkowo stosowano je w pojazdach szynowych, ale pierwsza sprężyna śrubowa w samochodzie została użyta już w 1906 roku. Sprężyny śrubowe zajmowały mniej miejsca, można je było dobierać do różnych zastosowań w pojeździe. Bez takiej sprężyny nigdy nie powstałoby zawieszenie z tzw. kolumnami MacPhersona. Ale resory piórowe w samochodach wkroczyły jeszcze w XXI wiek. Jednym z ostatnich samochodów osobowych z resorem piórowym w zawieszeniu (pełniącym jednocześnie funkcję stabilizatora) był Fiat 126p. Każdy, kto u schyłku wieku XX miał taki samochód, doskonale wiedział, że dla podniesienia komfortu jazdy trzeba było dbać o ten resor i raz na 2–3 lata odwiedzać zwykłego wiejskiego kowala, który pojedynczo przekuwał każde pióro resora, nadając mu odpowiednią sprężystość. Doskonale pamiętam, że w swoim Maluchu wykonywałem i takie czynności serwisowe. Na dodatek udało mi się kiedyś nabyć kawałek teflonu, który został pocięty na długie prostokąty i wkładany pomiędzy pióra resoru, co poprawiało komfort poruszania się autem, które zmotoryzowało Polskę.

W dzisiejszych konstrukcjach samochodów osobowych i ciężarowych dominują sprężyny śrubowe. Ale resory piórowe spotyka się w pojazdach terenowych, zarówno tych przeznaczonych do celów militarnych, jak i cywilnych. Jednak w ofercie sklepów sprzedających elementy zawieszenia pojazdów znajdują się zarówno sprężyny śrubowe, jak i wywodzące się wprost z prastarego łuku resory piórowe. A wybór taki, że już nie trzeba odwiedzać wiejskich kowali w celach serwisowych. Zresztą, kiedy z ulic polskich miast zniknęły wozy konne, to i zawód kowala stał się zawodem znikającym.

Szeroka oferta sprężyn zawieszenia i innych części zamiennych dla motoryzacji dostępna jest w katalogu marki Starline. Więcej informacji o aktualnej ofercie można znaleźć na stronie:
www.elitpolska.pl/oferta/starline

Wojciech Machnicki