Kiedyś układ wydechowy uzyska status reliktu motoryzacji, znikając wraz z silnikami spalinowymi. Do tego czasu mechanicy nie będą mogli narzekać na brak pracy przy naprawach tego pozornie prostego systemu, a hurtownie i sklepy motoryzacyjne będą dostarczały niezbędne części różniące się jakością i ceną. Jak wybierać części do układu wydechowego?

Układ wydechowy pracuje w wyjątkowo niekorzystnych warunkach. Wysoka temperatura spalin, kondensacja pary wodnej wewnątrz elementów, obecność związków chemicznych, które po rozpuszczeniu w wodzie stają się agresywne, inicjujące korozję roztwory, sadza osiadająca wewnątrz rur i tłumików – to tylko część czynników przyspieszających degradację układu wydechowego. Należy do nich dodać także drgania i różnicę temperatur w zimie – podczas rozruchu silnika po długotrwałym postoju w temperaturze znacznie poniżej zera. W zależności od warunków jazdy i stylu prowadzenia samochodu dochodzą do tego: uderzenia żwiru i kamieni uniesionych spod kół, zahaczanie o nierówności terenu oraz narażenie na oddziaływanie błota pośniegowego z rozpuszczoną solą drogową i innymi związkami chemicznymi.

Jeśli układ wydechowy ma działać w takich warunkach, musi być zmontowany z solidnych części, dobrze zakonserwowany i regularnie kontrolowany, a wszystkie problemy powinny być eliminowane jak najszybciej po ich wykryciu. W ten sposób zmniejsza się ryzyko postępowania uszkodzenia. Dla przykładu: szybkie usunięcie drobnych ognisk korozji i właściwe zabezpieczenie tych miejsc może spowolnić albo zatrzymać degradację elementu (np. tłumika czy rury), wydłużając okres eksploatacji o wiele miesięcy albo nawet lat.

Co może ulec awarii?

Niektóre elementy układu wydechowego – ze względu na swoją funkcję, konstrukcję albo obciążenie – mają zdecydowanie krótszy czas eksploatacji niż inne. Katalizatory czy filtry DPF w intensywnie eksploatowanym pojeździe stosunkowo szybko staną się bezużyteczne i trudno to uznać za awarię. Jest to raczej efekt normalnego zużycia związanego z eksploatacją. Wybierając te części, trzeba zwrócić uwagę na ich pochodzenie, jakość i gwarancję producenta.

Na szczególną uwagę zasługują także podzespoły posiadające części ruchome albo pracujące na styku dwóch układów (np. zawór EGR, który powinien być wykonany na tyle solidnie, aby dobrze znieść zarówno eksploatację, jak i demontaż i czyszczenie). Podobnie starannie należy wybierać chłodnice spalin współpracujące z zaworem EGR. Rozszczelnienie wewnętrznego płaszcza chłodnicy spowoduje przeciekanie płynu chłodzącego do układu wydechowego oraz zasysanie go przez zawór EGR wraz ze spalinami zawracanymi do silnika. Obecność glikolu w układzie wydechowym nie pozostaje bez wpływu na stan wewnętrznych powierzchni.

Jakość montażu

Stan układu wydechowego wpływa na: warunki pracy silnika (zapewniając odpowiedni opór przepływu dla spalin), komfort jazdy (redukując hałas) oraz bezpieczeństwo osób podróżujących samochodem. Nieszczelny układ wydechowy, powodujący wydostawanie się spalin w miejscach, z których mogą się one dostać do wnętrza pojazdu, jest źródłem nieprzyjemnego zapachu, ale groźniejsze jest wprowadzanie do powietrza tlenku i dwutlenku węgla oraz innych niebezpiecznych związków chemicznych. Dlatego tak ważna jest precyzja montażu i jakość wykorzystywanych materiałów. Powierzchnie łączonych elementów powinny do siebie przylegać. Niedopuszczalne są wygięcia, ubytki czy nieusunięty nalot, który uniemożliwia uszczelnienie połączenia. Warto kierować się zasadą: jeśli jakiegoś elementu nie można doprowadzić do pierwotnego stanu (np. prostując, oczyszczając czy konserwując), to należy go wymienić na nowy.

Szeroki wybór akcesoriów montażowych umożliwia wybór optymalnego sposobu montażu praktycznie w każdym przypadku.

Szczególną uwagę należy poświęcić jakości napraw (regeneracji) podzespołów układu wydechowego. Jest ona możliwa tylko do pewnego poziomu uszkodzeń i powinna być wykonywana wyłącznie przez doświadczonych mechaników. Cienkie blachy rur czy tłumików można spawać, ale wymaga to doświadczenia i wysokiej jakości urządzeń i materiałów spawalniczych.

Mocowania

Elementy układu wydechowego mają sporą masę i są narażone na drgania. Z tego względu nie można montować ich do silnika i podwozia „na sztywno”, bo prowadziłoby to do powstawania naprężeń, spowodowanych między innymi rozszerzalnością cieplną. Swobodne zawieszenie sprawia, że układ wydechowy wpada w drgania, które należy tłumić. Odpowiadają za to gumowe elementy mocujące oraz przewody elastyczne łączące kolektor spalin z dalszym odcinkiem układu wydechowego. Każdy z tych elementów pracuje w niekorzystnych warunkach, a wykonanie z elastycznych materiałów (najczęściej odmiany gumy lub elastomeru) czyni je podatnymi na uszkodzenia mechaniczne i termiczne. Podczas przeglądu pojazdu (nawet jeśli powodem wizyty w warsztacie nie jest awaria układu wydechowego) należy zawsze zwracać uwagę na elementy mocujące układ wydechowy i ew. zasugerować klientowi wymianę wysłużonych części na nowe.

Izolacja

Elementy układu wydechowego nagrzewają się do wysokiej temperatury. Katalizatory i filtry DPF muszą być gorące, bo jest to podstawowy warunek ich skutecznej pracy. Podczas dopalania cząstek stałych w filtrze DPF temperatura obudowy wzrasta jeszcze bardziej. Konstruktorzy pojazdów biorą to pod uwagę, projektując osłony termiczne, które mają zabezpieczyć elementy sąsiadujące z układem wydechowym przed nadmiernym nagrzewaniem. Z czasem izolacja może stracić swoje właściwości: staje się sztywna, krucha, a w niektórych miejscach może ulec zwęgleniu. To sygnał, że należy ją wymienić na nową – o dopasowanym kształcie, wymiarach i właściwościach izolacyjnych.

Odpowiednie elementy izolujące można kupić w hurtowniach motoryzacyjnych. Oferta jest na tyle szeroka, że powinna zaspokoić potrzeby każdego warsztatu. Nawet w przypadku pojazdów bardzo nietypowych można kupić materiał izolujący nadający się do kształtowania we własnym zakresie.

O układ wydechowy zawsze warto zadbać, ale codzienna praktyka warsztatowa pokazuje, że wiele drobnych uszkodzeń pozostaje bez naprawy do czasu, kiedy doprowadzą do poważnej awarii. Koszty zapobiegania takim sytuacjom w przypadku układu wydechowego są stosunkowo niewielkie i warto o tym przypominać klientom ignorującym drobniejsze usterki.

Szeroka oferta elementów układu wydechowego marki Starline dostępna jest w sklepie internetowym:
www.sklep.elitpolska.pl