Każdy samochód jest wyposażony w zestaw filtrów. Są to elementy eksploatacyjne, należy je więc wymieniać – początkowo przy okazji przeglądów okresowych wymaganych przez warunki gwarancji, a później samodzielnie, w odstępach czasu zalecanych przez producenta.

Filtry powietrza

Filtry powietrza to jedne z najważniejszych, chociaż często niedocenianych elementów wyposażenia samochodu. Filtr powietrza zabezpiecza silnik przed zasysaniem cząstek stałych z powietrzem dostarczanym do silnika. Żeby się przekonać, jak ciężko pracuje filtr powietrza, wystarczy przy okazji wymiany porównać stan ścianek przewodów: doprowadzającego powietrze atmosferyczne do filtra oraz dostarczającego oczyszczone powietrze do silnika.
Filtr powietrza należy wymieniać po osiągnięciu przez pojazd przebiegu zalecanego przez producenta albo częściej, jeśli eksploatujemy go w trudnych warunkach: w środowisku zapylonym, zapiaszczonym, na drogach gruntowych itp.
Podczas wymiany trzeba zwrócić uwagę na zgodność nowego filtra z zaleceniami producenta. Filtr musi stawiać napływającemu powietrzu odpowiedni opór. Zbyt duży opór (filtr zatkany albo zbyt gęsty) uniemożliwi dostarczanie do silnika powietrza w ilości niezbędnej do spalania paliwa. W konsekwencji wzrośnie zużycie paliwa i spadnie moc silnika.
Dobrej jakości filtr ma nie tylko odpowiedni kształt, wymiary i wielkość porów, przez które przepływa powietrze. Ważna jest także jakość uszczelki zintegrowanej z filtrem. Jeśli uszczelka nie będzie dokładnie przylegała do powierzchni obudowy, pod wpływem podciśnienia wytwarzanego przez silnik powietrze atmosferyczne znajdzie drogę na skróty: część strumienia ominie filtr i trafi do silnika zanieczyszczona.
Przy okazji wymiany filtra należy dokładnie oczyścić wnętrze obudowy, zwłaszcza po stronie mającej kontakt z powietrzem doprowadzanym do filtra. Po wymianie należy bardzo starannie dopasować do siebie elementy obudowy, dbając o to, żeby filtr dokładnie przylegał do wewnętrznych ścianek. Wszystkie zatrzaski lub śruby muszą być starannie dociągnięte. Między elementami obudowy nie mogą pozostać szpary zakłócające przepływ powietrza.

Filtry kabinowe

Dawniej filtry kabinowe montowane były przede wszystkim w modelach samochodów z wyższej półki, ale teraz stosowane są już powszechnie. Ich zadanie polega na usuwaniu drobin zawieszonych w powietrzu atmosferycznym dostarczanym przez układ wentylacji do wnętrza pojazdu. Niektóre filtry są wyposażane we wkład z węgla aktywowanego, który dodatkowo redukuje uciążliwe zapachy.
Wymiana filtra kabinowego powinna nastąpić po czasie określonym przez producenta pojazdu albo wtedy, gdy zauważymy znaczne zmniejszenie skuteczności wentylacji. Jazda z zatkanym filtrem kabinowym technicznie rzecz biorąc jest możliwa, ale należy jej unikać. Gwałtowne pogorszenie wentylacji wnętrza pojazdu oznacza radykalny spadek komfortu jazdy i ryzyko infekcji górnych dróg oddechowych mikroorganizmami, które mogą rozwijać się na powierzchni starego wkładu filtracyjnego.
Kabinowy filtr powietrza można wymienić samodzielnie, ale najpierw należy dokładnie przeczytać instrukcję producenta. Przede wszystkim należy ustalić, czy w konkretnym pojeździe filtr powietrza został zainstalowany. Zdarza się, że właściciel bezskutecznie poszukuje filtra tylko po to, żeby po kilku godzinach przekonać się, że jego auto nie zostało w niego wyposażone.
Problemem może być również ustalenie miejsca instalacji filtra. Samochody jednej marki i modelu, ale wyprodukowane w różnych seriach, mogą mieć gniazda filtrów zlokalizowane w różnych miejscach. Z reguły filtr powinien znajdować się w okolicy schowka na rękawiczki albo tunelu oddzielającego miejsce kierowcy od miejsca pasażera, chociaż zdarza się, że dostęp do filtra jest możliwy tylko od strony przedziału silnika. W zlokalizowaniu filtra pomoże instrukcja obsługi albo liczne fora internetowe.
Dobrej jakości filtry nie utrudniają przepływu powietrza, a mimo to skutecznie usuwają wszelkie zanieczyszczenia, w tym pyłki roślin odpowiedzialne za nasilenie objawów alergii.

Filtry paliwa

Teoretycznie paliwo kupowane na stacji benzynowej powinno być wolne od zanieczyszczeń; mają o to zadbać filtry montowane w pompach dystrybutorów. W praktyce bywa różnie. Drobne zanieczyszczenia w postaci kurzu, pyłów czy cząsteczek rdzy mogą być obecne na końcówce nalewaka, w okolicy wlewu paliwa, na kanistrze albo lejku, używanym do tankowania poza stacją. Na ściankach zbiornika paliwa może skraplać się woda, w oleju napędowym z czasem wytrącają się cząstki stałe.
Zazwyczaj w całym okresie eksploatacji samochodu nikt nie zagląda do zbiornika paliwa, tymczasem w ciągu kilkunastu lat zanieczyszczenia mogą osiadać na dnie i ściankach zbiornika oraz na wewnętrznych ściankach przewodu łączącego wlew ze zbiornikiem. Z czasem może pojawić się rdza.
W starszych autach wyposażonych w gaźniki sytuacja była w miarę prosta: jeśli zanieczyszczenia dostały się do układu paliwowego, to z reguły zatykały jedną z dysz w gaźniku. Aby usunąć usterkę, wystarczyło ją przedmuchać. W samochodach z silnikami wysokoprężnymi oraz w nowoczesnych samochodach z silnikami benzynowymi usunięcie awarii wymaga wymiany wtryskiwacza lub pompowtryskiwacza albo remontu pompy wtryskowej. To oznacza wydatek od kilkuset do nawet tysiąca złotych.
Filtr paliwa, niekiedy wyposażony w separator wody, skutecznie chroni elementy układu paliwowego, ale tylko pod warunkiem serwisowania go zgodnie z zaleceniami producenta. Wszystkie współcześnie produkowane samochody są fabrycznie wyposażane w filtr paliwa. Niektórzy producenci montują filtry, które teoretycznie powinny wystarczyć do końca życia samochodu, inni zalecają wymianę po osiągnięciu pewnego przebiegu. W rzeczywistości bywa różnie. Zdarza się, że w starszych samochodach trzeba wymienić filtr, ponieważ pojazd zdołał przeżyć znacznie dłużej, niż zakładał producent. Bywa i tak, że jakość paliwa albo warunki tankowania sprzyjają szybszemu zatykaniu filtra.
Jeśli pojawiają się problemy z uruchomieniem silnika, osiągnięciem wymaganej mocy lub jeśli silnik przerywa pracę, warto sprawdzić filtr i wymienić go na nowy, zgodny z zaleceniami producenta. Nieodpowiedni filtr może stawiać zbyt duży opór przepływającemu paliwu, a objawy będą zbliżone do tych spowodowanych przez zatkany filtr.

Filtry oleju

Filtr oleju pełni nieco inną funkcję. O ile filtry paliwa i powietrza zapobiegają przedostawaniu się zanieczyszczeń do wnętrza silnika, o tyle filtr oleju zatrzymuje zanieczyszczenia wytwarzane podczas pracy silnika. Wbrew pozorom jest ich całkiem sporo. Najgroźniejsze dla silnika są mikroskopijne opiłki metalu powstające na skutek tarcia powierzchni ruchomych elementów silnika: korbowodu o panewki, tłoków o gładź cylindra itp.
Opiłki są wypłukiwane przez olej i wraz z nim docierają do kolejnych powierzchni. Wnikają między ruchome powierzchnie i niczym papier ścierny przyspieszają ich degradację, a przy okazji produkują kolejne opiłki. Jeśli nie ugrzęzną w filtrze oleju, szybko doprowadzą do awarii silnika, a w każdym razie znacznie pogorszą jego osiągi.
Najwięcej tego typu zanieczyszczeń powstaje w pierwszym okresie eksploatacji silnika, kiedy jego ruchome części się docierają. Dlatego nie należy zwlekać z pierwszą wymianą oleju, nawet jeśli producent dopuszcza wykonanie jej po pełnym cyklu (często jest to przebieg rzędu 10–15 tys. km). Nie będzie błędem zlecenie pierwszej wymiany po 2–3 tys. km albo szybciej.
Każdej wymianie oleju musi towarzyszyć wymiana filtra, w przeciwnym wypadku po pewnym czasie znacznie obniży się wydajność układu smarowania silnika. Zapchany zanieczyszczeniami filtr będzie stawiał coraz większy opór przepływającemu olejowi. Spadek prędkości przepływu oleju doprowadzi do sytuacji, w której zanieczyszczenia zamiast w filtrze będą się gromadziły w misce olejowej i na wewnętrznych powierzchniach silnika. W rezultacie mogą wystąpić takie same uszkodzenia, jak przy zupełnym braku filtra.
Zużyty filtr oleju bezpośrednio jest wypełniony resztkami oleju, dlatego jest odpadem niebezpiecznym. Warsztaty, które każdego dnia wykonują wiele serwisów olejowych, są wyposażone w prasy, dzięki którym mogą wycisnąć większość oleju z filtra i dodatkowo zmniejszyć jego objętość. Ułatwia to gromadzenie odpadów przed przekazaniem ich wyspecjalizowanym firmom unieszkodliwiającym pozostałości oleju.
Filtry wymieniane we własnym zakresie nie mogą trafić do odpadów komunalnych. Najlepiej jeszcze przed wymianą oleju wybrać firmę albo punkt zbiórki odpadów niebezpiecznych, w których można pozbyć się przepracowanego oleju i filtrów.

Szeroka oferta filtrów samochodowych, a także innych części zamiennych dla motoryzacji dostępna jest w katalogu marki Starline. Więcej informacji o aktualnej ofercie można znaleźć na stronie:
www.elitpolska.pl/oferta/starline

Piotr Kołaczek