Komfort jazdy samochodem osobowym w dużej mierze zależy od natężenia hałasu i drgań, na które są narażeni pasażerowie i kierowca. Ich charakterystyka jest skomplikowana: pochodzą z wielu źródeł, a emisja zależy od warunków pracy silnika, układu przeniesienia napędu, opon, układu zawieszenia, drgań rezonansowych wzbudzanych w elementach pojazdu.

Tłumienie niepożądanych dźwięków i drgań jest poważnym wyzwaniem dla konstruktorów, producentów i mechaników naprawiających pojazdy. Identyfikacja źródeł drgań, dobór materiałów i urządzeń, które będą je skutecznie tłumiły, stosowanie połączeń uniemożliwiających wzbudzanie drgań oraz przenoszenie ich pomiędzy podzespołami wymaga solidnej wiedzy, talentu i wieloletniego doświadczenia. Proces „strojenia” samochodu zaskakująco przypomina projektowanie i strojenie instrumentu muzycznego. W obu przypadkach ostatecznie uzyskany dźwięk zależy od wielu czynników, które trzeba rozpoznać, zrozumieć i świadomie zastosować.

Jeśli naprawiać, to dokładnie

Ten wysiłek może zostać zaprzepaszczony, jeśli naprawa uszkodzenia ograniczy się do wymiany podzespołów, które mają zasadnicze znaczenie dla pojazdu: tarczy sprzęgła, pierścieni tłoków, uszczelek układu wydechowego itp. Pominięcie oceny stanu pozornie mniej istotnych części (np. elementów gumowych tłumiących drgania) może doprowadzić do tego, że stan samochodu będzie wzbudzał wątpliwości klienta i po jakimś czasie wróci on do warsztatu. Ponowna diagnostyka, demontaż części silnika, które poprzednio były już odkręcane – po to, aby wymienić zapomniany element gumowy albo elastomerowy – to strata czasu, a w konsekwencji pieniędzy.

Odtworzenie komfortu, który auto dawało po opuszczeniu fabryki, wymaga większego zaangażowania i dbałości o szczegóły, między innymi o stan i poprawność montażu podzespołów wytwarzających drgania. W każdym samochodzie jest ich co najmniej kilka: tuleje metalowo-gumowe wahaczy, poduszki zawieszenia silnika i skrzyni biegów itp. Te elementy tylko pozornie są proste; w rzeczywistości ich konstrukcja musi być bardzo dobrze przemyślana, a materiały, z których są produkowane, powinny być wysokiej jakości.

Warunki pracy

Elementy zawieszenia silnika są narażone na oddziaływanie wielu czynników przyspieszających starzenie i powodujących uszkodzenia. Zaraz po montażu silnika pojawiają się siły ściskające, którym elementy będą poddawane aż do wymiany. Każde uruchomienie silnika czy zmiana prędkości obrotowej powodują powstanie dodatkowych drgań o zmiennej częstotliwości, amplitudzie i kierunku działania. Podczas jazdy pojawiają się kolejne siły działające w różnych płaszczyznach. Zależą one od jakości podłoża, prędkości jazdy, przyspieszania i hamowania pojazdu, powstawania siły odśrodkowej podczas pokonywania zakrętów.

Do tych obciążeń dołączają inne czynniki atakujące elastyczne elementy: wysoka temperatura pracy w pobliżu obciążonego silnika, stosunkowo słabe chłodzenie (zwłaszcza podczas postoju i jazdy z niewielką prędkością), oddziaływanie płynów eksploatacyjnych: paliwa, olejów, środków do czyszczenia silnika itp. Jeśli uwzględnimy je wszystkie, szybko dojdziemy do wniosku, że tym niby banalnym „gumom” należy się szacunek i dobre traktowanie.

Od chwili montażu aż do wymiany elementy tłumiące drgania są poddawane co najmniej obciążeniom statycznym. Okres eksploatacji deklarowany przez producenta może się znacznie skrócić, jeśli pojawią się dodatkowe niesprzyjające okoliczności. Błędy w montażu należą do częstszych przyczyn nawracania usterek w krótkim czasie po naprawie. Wśród nich trzeba wymienić niedokładne pozycjonowanie (ułożenie poduszki po skosie i wstępne dokręcenie jej w takim położeniu), dokręcenie śrub mocujących z nieodpowiednim momentem, pozostawienie zanieczyszczeń, ostrych krawędzi, wiórów stykających się z powierzchnią elementu, pominięcie przewidzianych przez producenta podkładek o odpowiednich właściwościach i powierzchni, zastąpienie oryginalnych śrub przypadkowymi zamiennikami o zbyt małej lub zbyt dużej średnicy.

Zużycie może przyspieszyć także zadziałanie sił w kierunku nieprzewidzianym przez producenta – np. skręcanie względem siebie zewnętrznej i wewnętrznej część tulei metalowo-gumowej może spowodować zerwanie połączenia gumy z metalem.

Jak wybierać części?

W sprzedaży można spotkać poduszki, tuleje i inne elementy pochodzące od wielu producentów, wykonane z różną starannością, z materiałów o zróżnicowanej jakości. Niektórzy producenci kuszą niską ceną, nie wspominając zbyt wiele o jakości wykonania. Podobnie jak w przypadku innych części zamiennych, przy wyborze tych elementów warto kierować się reputacją producenta, własnym doświadczeniem i opiniami innych warsztatów. Branża motoryzacyjna dynamicznie się rozwija: zmieniają się materiały, technologia produkcji, wymagania stawiane częściom. Warto zatem dobrze przyjrzeć się ofercie producentów i wybrać części, które wyróżniają się najlepszym stosunkiem ceny do jakości.

Warto również wspomnieć o skomplikowanych i wyrafinowanych rozwiązaniach stosowanych w samochodach luksusowych. Wiele marek zastąpiło gumowe poduszki poduszkami hydraulicznymi lub aktywnymi. Zwłaszcza te ostatnie, sterowane przez mikrokontroler, zapewniają niespotykaną kulturę pracy silnika, dostosowując parametry tłumienia do trybu pracy silnika i charakterystyki rzeczywistych drgań. Komfort jest jednak oczywiście okupiony wyższą ceną, o wiele bardziej skomplikowaną konstrukcją i wyższym kosztem naprawy.

Piotr Kołaczek

Szeroka oferta elementów zawieszenia silnika, a także innych części zamiennych dla motoryzacji dostępna jest w katalogu marki Starline.

Więcej informacji o aktualnej ofercie można znaleźć na stronie:
www.elitpolska.pl/oferta/starline.