Wymiana wkładów filtrów jest podstawową czynnością obsługową i powinna być wykonywana regularnie, zgodnie z zaleceniami producenta pojazdu. W dokumentacji technicznej określa się zazwyczaj minimalną częstotliwość wymiany w odniesieniu do przebiegu pojazdu. W kontekście filtrów powietrza oraz oleju najczęściej dodawane jest zalecenie, aby bez względu na przebieg wymienić je co najmniej raz na 12 miesięcy.

Wyjątkiem są filtry paliwa, dla których okres eksploatacji często jest znacznie dłuższy; w niektórych przypadkach producenci opisują je nawet jako bezobsługowe (zwłaszcza filtry w samochodach z silnikami benzynowymi).

Filtr powietrza

Filtr powietrza zabezpiecza silnik przed cząstkami stałymi znajdującymi się w powietrzu. Zassanie do cylindrów kurzu, a szczególnie piachu i drobin, które nie ulegną spaleniu wraz z paliwem, powoduje szybko postępujące uszkodzenie gładzi cylindrów. Silnik nigdy nie powinien być uruchamiany bez filtra. Nawet w warunkach warsztatowych w powietrzu mogą znajdować się drobiny, które są niebezpieczne dla silnika.

Filtr powietrza często wymieniany jest przy okazji wymiany oleju i jest to dobra praktyka, która ułatwia uporządkowanie kalendarza czynności obsługowych. Trzeba podkreślić, że nie wszyscy właściciele pojazdów pamiętają o regularnej wymianie oleju i może się zdarzyć, że do warsztatu trafi pojazd, w którym ani oleju, ani filtra powietrza nie wymieniano od kilku lat. Dlatego w przypadku objawów sugerujących uszkodzenie silnika (nierówna praca, utrata mocy, problemy z uruchamianiem, przygasanie na wolnych obrotach) przed rozpoczęciem wnikliwej i czasochłonnej diagnostyki zawsze warto zdjąć obudowę filtra i sprawdzić jego stan – także po to, by przekonać się, czy od strony silnika do filtra nie dostaje się olej, co byłoby objawem uszkodzenia odmy albo pierścieni tłoków.

Wkład wymieniamy na zgodny z zaleceniami producenta. Pamiętajmy, że opory powietrza na dolocie są dobierane tak, aby odpowiadały charakterystyce silnika. Zastosowanie wkładu, który stawia mniejszy opór (ma większą średnicę porów albo powierzchnię czynną), z pewnością nie służy silnikowi.

Po zdjęciu obudowy filtra należy dokładnie sprawdzić jej stan, zwracając uwagę na pęknięcia, wyszczerbienia czy uszkodzenia uszczelki. Jeśli umożliwiałyby one zasysanie do silnika powietrza z zewnątrz, z pominięciem wkładu filtrującego, należy wymienić obudowę na nową.

Filtr kabinowy

Filtr kabinowy także wymaga regularnej wymiany. Objawy zatkania tego filtra to m.in.: zmniejszona skuteczność wentylacji, problemy z usuwaniem mgiełki z przedniej szyby mimo włączonego nawiewu czy też nieprzyjemny zapach w kabinie. Z reguły dostęp do wkładu filtra jest od strony kabiny, często w okolicy schowka po stronie pasażera (np. pod schowkiem). Przy wymianie należy zwrócić uwagę na to, że wkład pracuje najlepiej przy jednym, konkretnym kierunku przepływu powietrza, z reguły oznaczonym na wkładzie strzałką.

Filtr oleju

Wymiana wkładu filtra oleju jest obowiązkową czynnością towarzyszącą każdej wymianie oleju silnikowego. Zawsze warto ją dobrze zaplanować, aby ograniczyć do minimum wyciek zużytego oleju. Rozwaga jest wskazana przede wszystkim w przypadku modeli pojazdów obsługiwanych po raz pierwszy. Zawsze należy założyć, że po odkręceniu obudowy filtra lub wkładu wycieknie trochę oleju. Jeśli więc w okolicy znajdują się podzespoły wrażliwe na zabrudzenie (tj. paski klinowe, przewody elektryczne), warto osłonić je wcześniej czyściwem lub innym materiałem chłonącym olej.

Przy okazji wymiany wkładu zawsze należy oczyścić okolicę filtra i wnętrze obudowy, w której również gromadzą się resztki oleju zawierające zanieczyszczenia. Każdorazowo zalecana jest także wymiana uszczelki obudowy (często jest ona sprzedawana w zestawie z wkładem filtra).

Ponieważ olej wymieniamy na rozgrzanym silniku, trzeba zachować szczególną ostrożność, szczególnie gdy kartusz albo obudowa filtra oleju znajdują się w pobliżu kolektora układu wydechowego.

Demontaż filtra z reguły nie nastręcza trudności, chyba że w przedziale silnika jest bardzo ciasno. Istnieje wiele odmian uniwersalnych kluczy do demontażu kartuszy, jednak warto pamiętać, że niektóre z nich zdecydowanie nie nadają się do montażu, ponieważ mogą odkształcać obudowę lub naruszać jej ciągłość. W niektórych pojazdach filtr znajduje się w pobliżu akumulatora – w takich sytuacjach zalecane jest użycie nasadki pokrytej materiałem, który nie przewodzi prądu. Nowe kartusze wkręca się ręcznie, bez użycia narzędzi, albo przy pomocy klucza dynamometrycznego ustawionego według zaleceń producenta pojazdu.

Przed wkręceniem kartusza albo obudowy filtra należy dokładnie oczyścić jego gniazdo i sprawdzić gwint. Tylko wtedy będziemy mieć pewność, że po wyzwoleniu klucza dynamometrycznego element będzie dobrze dokręcony.

Badanie zużytego wkładu filtra oleju może dostarczyć istotnych informacji o stanie silnika. Obecność opiłków metalowych (często niewidocznych gołym okiem) jest wyraźnym sygnałem postępującego zużycia i powinna skłonić do dokładniejszej kontroli silnika.

Wkłady filtra oleju i kartusze są odpadami niebezpiecznymi i powinny być poddawane recyklingowi na takich samych zasadach, jak przepracowany olej silnikowy. Pojemniki, w których są one przechowywane, muszą być szczelne; czasami są one także wyposażone w zawór denny umożliwiający okresowe usuwanie resztek oleju wypływających z wkładów.

Filtr paliwa

Filtry paliwa w samochodach z silnikami benzynowymi czasami są opisywane jako bezobsługowe, ale nie oznacza to, że nie mogą one ulec uszkodzeniu. Jeśli silnik zdradza objawy braku paliwa przy pełnym zbiorniku, warto sprawdzić stan filtra paliwa.

Filtry paliwa w samochodach z silnikami wysokoprężnymi mogą wymagać obsługi innej niż wymiana. Co jakiś czas, zwłaszcza przed zimą, warto sprawdzić, czy w separatorze nie zebrała się woda. Część nowszych pojazdów wykorzystuje filtry wyposażone w czujnik wody, w pozostałych upuszczamy pewną ilość paliwa przez zawór zlokalizowany w dolnej części filtra.

Zawsze po wymianie filtra paliwa należy odpowietrzyć instalację paliwową. W zależności od konstrukcji pojazdu filtr może się odpowietrzyć samodzielnie (po zadziałaniu pompy paliwa) albo będzie wymagał wykonania dodatkowych czynności opisanych w instrukcji obsługi. Pominięcie odpowietrzenia może spowodować problemy z uruchomieniem silnika.

Piotr Kołaczek

Szeroka oferta wysokiej jakości filtrów samochodowych marki Starline dostępna jest m.in. w sklepie internetowym ELIT Polska: www.sklep.elitpolska.pl