Oświetlenie samochodu decyduje o bezpieczeństwie na drodze. O jakości oświetlenia przesądza kilka czynników, m.in. przejrzystość kloszy reflektorów i ich ustawienie, a także jakość zamontowanych żarówek.

W większości przypadków sprawdza się zasada, że jeśli w pojeździe zamontujemy żarówkę tego samego typu, jak żarówka zamontowana fabrycznie, to uzyskamy zadowalający efekt. Wybór producenta teoretycznie ma drugorzędne znaczenie, ponieważ dana żarówka (np. H7) zawsze ma tę samą konstrukcję i minimalną, określoną normą jasność świecenia. W praktyce w sprzedaży spotykamy żarówki „niszowych”, zazwyczaj bardzo tanich, dalekowschodnich producentów, których jakość daleko odbiega od oczekiwanej.

Pokusa ekstremalnie niskiej ceny bywa silna, ale trzeba pamiętać, że niższa cena nie bierze się znikąd. Najczęściej oznacza ona, że producent stosuje materiały niskiej jakości, dopuszcza znaczne odchylenia od norm i nie przywiązuje właściwej wagi do kontroli jakości. W rezultacie możemy oczekiwać produktów niskiej jakości, co oznacza krótszy oczekiwany okres eksploatacji, mniejszą jasność i większą podatność na uszkodzenia mechaniczne w wyniku wibracji, zmiany temperatury żarnika podczas włączania i wyłączania świateł itp.

Jeśli weźmiemy pod uwagę, że relatywnie drogie żarówki renomowanych producentów wymieniane są stosunkowo rzadko, wówczas okaże się, że ich zakup ma sens – zwłaszcza w samochodach, w których dostęp do reflektorów jest bardzo utrudniony, a samodzielna wymiana niemożliwa lub co najmniej czaso- i pracochłonna. Im dłuższy czas życia żarówek, tym niższe dodatkowe koszty związane z wymianą.

W ostatnich latach sytuacja nieco się skomplikowała, ponieważ rynek zdobywają zamienniki tradycyjnych żarówek wykorzystujące elementy LED zamiast żarników.

Uwaga na homologację

Producenci żarówek wprowadzają do oferty coraz więcej odpowiedników (retrofitów) tradycyjnych żarówek wyposażonych w źródło światła LED. Wykazują one większą żywotność, świecą jaśniej i są bardziej odporne na wibracje. LED-y mają też pewne wady: jeśli zostaną zainstalowane w reflektorach samochodu, który był homologowany z tradycyjnymi żarówkami, to pojazd straci homologację. Dla kierowcy oznacza to problemy w przypadku kontroli na drodze oraz podczas okresowych badań technicznych. Nie jest to wyłącznie polski problem – podobnie traktowane są pojazdy z nieoryginalnymi żarówkami w innych krajach Unii Europejskiej.

Różnica polega na tym, że np. w Niemczech problem rozwiązano w sposób kompleksowy i logiczny, pamiętając, że cele są dwa: zapewnienie bezpiecznej eksploatacji pojazdów i ułatwienie życia kierowcom, którzy chcą jeździć bezpiecznie, korzystając z nowych technologii. Producenci żarówek, wspólnie z instytutami badawczymi, tworzą tzw. listy kompatybilności i sprawdzają, w których modelach i rocznikach aut po zamianie tradycyjnych żarówek na żarówki LED-owe rozkład strumienia światła przed pojazdem jest zgodny z przepisami. Wynik nie jest z góry przesądzony i zdarzają się modele, w których osiągnięcie zgodności z homologacją przy pomocy istniejących zamienników jest niemożliwe.

W Polsce można uzyskać dokumenty potwierdzające zgodność pojazdu wyposażonego w źródła światła LED z homologacją, ale w procesie tym biorą udział: Instytut Transportu Samochodowego, rzeczoznawca oraz stacja kontroli pojazdów.

Barwa światła

Przepisy określają barwę poszczególnych świateł. W szczególności światła drogowe i mijania mają mieć barwę białą, światła kierunkowskazów żółtą, a światła pozycyjne i stop – czerwoną. Jeśli chodzi o światła inne niż drogowe i mijania, sprawę najczęściej rozwiązują klosze opraw, natomiast barwa tych podstawowych świateł wyposażonych w bezbarwne klosze zależy wyłącznie od żarówek.

W zależności od wykonania można uzyskać różny skład widma światła: od przesuniętego w kierunku barwy czerwonej po zbliżone do barwy niebieskiej. Kiedy światło przestaje być „białe”, a staje się „niebieskie”? To najczęściej kwestia subiektywnej oceny, bo na drodze nikt nie będzie badał składu widmowego światła. Miłośnicy żarówek świecących bardzo zimnym, niebieskawym światłem muszą jednak pamiętać, że podczas kontroli policjanci mogą uznać, że ich światła nie odpowiadają przepisom lub co więcej: naśladują barwę świateł zastrzeżoną dla pojazdów uprzywilejowanych. Efekt? Pouczenie albo… zakaz jazdy.

Żarówki, podobnie jak większość przedmiotów produkowanych w dużych seriach, mają niemal identyczne właściwości mechaniczne i elektryczne. Dwa egzemplarze pochodzące z tej samej serii różnią się tylko o tyle, o ile może to wynikać ze standardowego rozrzutu parametrów. Oznacza to, że wszystkie żarówki, o ile są eksploatowane w podobnych warunkach, prawdopodobnie ulegną uszkodzeniu mniej więcej w tym samym czasie.

Zawsze warto zatem polecać klientom zakup dwóch żarówek. Nawet jeśli w samochodzie klienta przepaliła się tylko jedna żarówka, dobrze mieć zapasową pod ręką, bo najpewniej żarówka po drugiej stronie wkrótce też się przepali. Jeżeli wymiana żarówki jest skomplikowana i wymaga wizyty w warsztacie, zawsze należy rozważyć jednoczesną wymianę obu żarówek.

Komplet na wszelki wypadek

Dobrym zwyczajem jest zabieranie w dłuższą drogę zestawu wszystkich żarówek występujących w pojeździe. Przepalenie się żarówki oznacza, że samochód jest niesprawny. Jeśli akurat wtedy trafimy na kontrolę drogową, może się okazać, że policjant zakaże dalszej jazdy i jednocześnie nakaże usunięcie pojazdu z miejsca kontroli. To oznacza wzywanie lawety i transport auta co najmniej do najbliższego warsztatu lub stacji benzynowej.

Zgodnie z przepisami samochód może być wyposażony jedynie w światła wymienione w ustawie. Montowanie, a tym bardziej używanie podczas jazdy dodatkowych źródeł światła jest nielegalne i może spowodować problemy podczas kontroli. Jeszcze bardziej restrykcyjne przepisy dotyczą urządzeń wysyłających migające światło niebieskie. Nie wolno ich nie tylko instalować, ale także przewozić w pojeździe. O tych niuansach warto przypomnieć klientom poszukującym nietypowych żarówek lub reflektorów.

Piotr Kołaczek

Szeroka oferta żarówek i oświetlenia samochodowego marki Starline dostępna jest m.in. w sklepie internetowym ELIT Polska: www.sklep.elitpolska.pl